Οδηγίες για τους εργοδότες

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (νόμος 3896 φεκ 207/8.12.2010) περί λύσης της σχέσεως εργασίας και της υπαλληλικής σχέσεως - προστασίας έναντι αντιποίνων (Αρθρο 14 παρ. 1 περ. γ΄ και άρθρο 24 της Οδηγίας), απαγορεύεται η καταγγελία ή η με οποιονδήποτε τρόπο λύση της σχέσεως εργασίας και της υπαλληλικής σχέσεως, καθώς και κάθε άλλη δυσμενής μεταχείριση, όταν αυτή συνιστά εκδικητική συμπεριφορά του εργοδότη, λόγω μη ενδοτικότητας του εργαζομένου σε σεξουαλική ή άλλη παρενόχληση σε βάρος του, σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 2, ή όταν γίνεται ως αντίδραση του εργοδότη, ή υπεύθυνου για επαγγελματική κατάρτιση, σε διαμαρτυρία, καταγγελία, μαρτυρία ή οποιαδήποτε άλλη ενέργεια προσώπου εργαζομένου επαγγελματικά καταρτιζόμενου, ή εκπροσώπου του, στο χώρο της επιχείρησης ή επαγγελματικής κατάρτισης, ενώπιον δικαστηρίου ή άλλης αρχής, η οποία είναι σχετική με την εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου.

Συνεπώς, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να γνωρίζει ότι είναι απαραίτητο βάση της ισχύουσας νομοθεσίας, να παρέχει στους εργαζόμενους ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον, χωρίς οποιαδήποτε διάκριση, μορφή βίας ή παρενόχλησης. Σε περίπτωση που οποιοσδήποτε εργαζόμενος/η του αναφέρει κάποιο περιστατικό παρενόχλησης ή βίας ή αν ο ίδιος αντιληφθεί ότι συμβαίνει οποιαδήποτε μορφή βίας ή παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον, είναι αναγκαίο να λάβει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να προστατεύσει τους εργαζόμενους και αυτό να σταματήσει άμεσα. Σε διαφορετική περίπτωση αν ο ίδιος αγνοήσει την παρενόχληση, τότε ο ίδιος μπορεί να θεωρηθεί συνυπεύθυνος.

Είναι σημαντικό και επιβάλλεται βάση της ισχύουσας νομοθεσίας, ο εργοδότης να έχει πλήρη ενημέρωση για τις ολέθριες συνέπειες της παρενόχλησης κυρίως ως προς την υγεία/ψυχική υγεία των εργαζομένων και κατά συνέπεια στην απόδοση των εργαζομένων. Πιο συγκεκριμένα, οι επιπτώσεις της παρενόχλησης που υφίσταται το άτομο μπορεί να επηρεάσουν την ψυχική του υγεία, με αποτέλεσμα το άτομο να αισθάνεται αυξημένο άγχος, δυσφορία, συναισθήματα κατωτερότητας και μειονεξίας, απογοήτευσης, μοναξιάς, μελαγχολίας κλπ, τα οποία με τη σειρά τους μπορεί να δημιουργήσουν φοβίες, προβλήματα μνήμης, αδυναμία συγκέντρωσης, μειωμένη απόδοση ή μπορεί ακόμα το άτομο να οδηγηθεί σε καταχρήσεις ή να έχει τάσεις αυτοκτονικότητας. Επιπρόσθετα, η παρενόχληση μπορεί να έχει ως αντίκτυπο τα ψυχοσωματικά συμπτώματα του ατόμου, όπως είναι για παράδειγμα οι ημικρανίες, πονοκεφάλους, γαστρεντερικές διαταραχές, σκελετικά προβλήματα, κνησμούς, ταχυκαρδίες, διαταραχές ύπνου και άλλα.

Εκτός από τον αρνητικό αντίκτυπο που έχει η παρενόχληση στο άτομο που τη δέχεται, έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στους εργοδότες και στις επιχειρήσεις.

Συνθήκες που ευνοούν την παρενόχληση

• Ασάφεια ρόλων.
• Ενίσχυση ανταγωνισμού.
• Ενίσχυση ατομικότητας έναντι της ομαδικότητας.
• Μηδενική ανοχή - αυστηρή πειθαρχία
• Απουσία γραπτής πολιτικής για την ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και τη διαχείριση αρνητικών καταστάσεων.
• Λήψη απόφασης χωρίς τον εργαζόμενο.
• Κακή οργάνωση και εργονομία.
• Συνεχείς αναδιαρθρώσεις.

Ο εργοδότης για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της παρενόχλησης πρέπει να λάβει υπόψη

• Τη μείωση των συγκρούσεων των ρόλων
• Τις λειτουργικές - καλές σχέσεις μεταξύ της διοίκησης και του προσωπικού
• Τις λειτουργικές - καλές σχέσεις μεταξύ των συναδέλφων
• Την προσωπική ενδυνάμωση των εργαζομένων
• Την αντιμετώπιση του φαινομένου ως πρόβλημα εκ μέρους της διοίκησης της επιχείρησης
• Την ευαισθητοποίηση - εκπαίδευση της διοίκησης και του προσωπικού σε θέματα επίλυσης συγκρούσεων και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού
• Τις εντάσεις και συγκρούσεις

Απαραίτητα μέτρα για την προστασία εργαζομένων και επιχειρήσεων

• Δημιουργήστε μία γραπτή πολιτική κατά της παρενόχλησης με ξεκάθαρη υιοθέτηση μηδενικής ανοχής σε συνεργασία με την ανώτερη διοίκηση.
• Γνωστοποιείστε αυτή τη πολιτική σε όλο το προσωπικό της εταιρίας δίνοντας τους να υπογράψουν ότι την έχουν διαβάσει και έχουν λάβει γνώση γι αυτό.
• Αναρτήστε την πολιτική αυτή σε εμφανή σημείο στο χώρο εργασίας και αν είναι απαραίτητο μεταφράστε το και σε άλλες γλώσσες.
• Συζητήστε για την πολιτική αυτή με κάθε νέο υπάλληλο.
• Επαναπροσδιορίστε και συζητήστε με όλους τους υπαλλήλους για την πολιτική αυτή, όποτε το κρίνετε απαραίτητο.
• Εισάγετε διαδικασίες ανώνυμης έκφρασης παραπόνων και αντιμετωπίστε τα παράπονα ή τυχόν καταγγελίες με επαγγελματισμό, κατανόηση και εγρήγορση.
• Διασφαλίστε την εμπιστευτικότητα και λάβετε άμεση δράση αν ανακαλύψετε ή υποπτεύεστε ότι συμβαίνει οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον.
• Διαμορφώστε σαφή καθηκοντολόγια.
• Υιοθετήστε δημοκρατικές πρακτικές διοίκησης και καλλιεργήστε ένα κλίμα σεβασμού και ομαδικότητας.
• Εκπαιδεύστε το προσωπικό σχετικά με τις υγιείς σχέσεις μεταξύ τους στο χώρο εργασίας, με την ευαισθητοποίηση γύρω από θέματα παρενόχλησης.
• Προωθήστε δημοκρατικές συζητήσεις ως προς την καταπολέμηση των βαθιά ριζωμένων πατριαρχικών συμπεριφορών, οι οποίες συνήθως είναι η βάση της παρενόχλησης.
• Δημιουργήστε εκπαιδευτικές ημερίδες και προγράμματα για τους εργαζόμενους με ειδικούς επαγγελματίες (π.χ νομικούς, κοινωνικούς λειτουργούς κλπ) για την εκπαίδευση όλου του προσωπικού, ανδρών και γυναικών σε θέματα αναγνώρισης της παρενόχλησης, τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου.
• Δημιουργήστε μία επιτροπή παραπόνων (η οποία θα αποτελείται από τρία τουλάχιστον μέλη), ώστε να μπορεί να απευθυνθεί το προσωπικό σε αυτήν όποτε χρειαστεί.

Επιπλέον, είναι σημαντικό ο εργοδότης να κατανοεί τους λόγους για τους οποίους οι εργαζόμενοι/ες μπορεί να υποκρύπτουν την παρενόχληση ή μπορεί να μην εκφράζουν γενικότερα παράπονα για παρενόχληση ή εκφοβισμό που πιθανά να βιώνουν, εξαιτίας του φόβου για αντίποινα, για εξευτελισμό ή ακόμα επειδή νομίζουν ότι δεν θα βρουν υποστήριξη αν την καταγγείλουν. Στο πλαίσιο αυτό, οι εργοδότες οφείλουν να βοηθήσουν στην εξομάλυνση υγιών σχέσεων μεταξύ του προσωπικού.

Συνεπώς, ο καλύτερος τρόπος πρόληψης όλων των μορφών παρενόχλησης είναι οι ξεκάθαρες πολιτικές με σκοπό να διασφαλιστεί η προστασία των εργαζομένων αλλά και της επιχείρησης. Σε περίπτωση που εμφανιστούν φαινόμενα παρενόχλησης, είναι απαραίτητο να υπάρχουν άμεσα διαθέσιμες διαδικασίες για την αντιμετώπιση του φαινομένου αλλά και για την πρόληψη της επανεμφάνισής της